In de economie en zeker ook in de metaal-sector zijn er momenteel veel gamechangers. Nieuwe materialen, snelheid van produceren, 3D-scannen en -printen, minder voorraad, meer flexibiliteit en ook meer in eigen land produceren. Castlab wil zelf een gamechanger zijn en werkt hierbij nauw samen met de NS en Melis Gieterijen.
Nederland kent nog zo’n dertig gieterijen. Melis in Tilburg is er daar één van. Algemeen directeur Koen Melis gelooft in zijn gieterij omdat het geen ‘one trick pony’ is. ‘Wij verzorgen meerdere procedés (zand-, coquille- en hogedrukgieten) waardoor we een breed palet kunnen aanbieden. Maar goed presteren in onze sector is ook geen sinecure.’ Mede daarom richtte hij Castlab op. Castlab is een start-up die (reserve)onderdelen die slecht of niet leverbaar zijn, toch gemiddeld binnen tien dagen kan leveren. Melis legt uit: ‘investeringsgoederen gaan soms wel dertig jaar of langer mee. Van onderdelen zijn dan vaak geen tekeningen meer of de aantallen die nodig zijn, zijn zo klein dat veel gieterijen ze niet willen maken. Onze sector denkt vooral in grote series. Met Castlab maken we 3D-scans en 3D-geprinte zandmallen van onderdelen waardoor we toch in hele korte tijd een onderdeel kunnen gieten.’
NS
Een goed voorbeeld van wat Castlab doet, is de samenwerking met NS. Treinen gaan decennia mee en oudere onderdelen zijn soms slecht of niet leverbaar. Joris van de Sande is innovator en inkoper bij NS en liep tegen het probleem aan van onderdelen die niet meer te leveren zijn. ‘Een trein gaat langer mee dan pakweg een brug. Veel onderdelen zijn dus van voor de tijd dat ze met de PC en software getekend werden. Wat we nu nog vaak doen, is heel veel voorraad houden, zodat we niet misgrijpen. Maar als je serieus rekent is voorraad heel duur.’ Het bracht Melis en NS bij elkaar. Melis noemt NS ook wel de launching customer voor Castlab. ‘Omdat NS het aandurfde met ons zaken te doen, konden we beginnen. Als we zelf bij Melis kunnen gieten, doen we dat, maar we hebben ook andere partners. Als die het sneller en beter kunnen, doen we het daar.’ Nu kan NS bij Castlab een onderdeel waar geen tekening meer van is, 3D laten scannen en een 3D-mal laten maken zodat snel een onderdeel gegoten kan worden. Van de Sande: ‘We zijn als NS bereid om daar meer dan gebruikelijk voor te betalen. Enerzijds omdat door snelle levering onze treinen niet stilstaan. Anderzijds heb ik op deze manier van produceren veel minder voorraad nodig. Voorraad kost rente, ruimte en risico. Per saldo kost mij dit minder.’ Een win-win dus. Goedkoper voor de klant, snellere levering en business voor de start-up. Productie blijft zo ook in Nederland. Van de Sande: ‘We hebben misschien wel 80.000 verschillende onderdelen. Die kun je niet allemaal op voorraad hebben. Hoe makkelijk is het als je dan snel enkelstuks kunt laten maken, waar je ook nog eens niet weken op hoeft te wachten voordat ze pakweg uit Azië komen.’
Spotify-model
Waar Koen Melis naar toe wil is een soort Spotify-model voor de metaalsector. ‘We hebben nu nog maar enkele tientallen NS-onderdelen in onze computers zitten die we 3D-gescand en gemaakt hebben. We willen die database voor klanten gaan laden komende jaren. Als er dan een onderdeel nodig is, is het een druk op de knop om het product te maken. Net zoals je bij Spotify je eigen liedje kunt kiezen.’ Maar waar Spotify via een abonnement voor iedereen te gebruiken is, blijft deze Spotify alleen toegankelijk voor eigen klanten van Castlab. Melis: ‘Ja, dat is ons businessmodel. Wat je in onze sector ziet, is dat gieterijen best 500 stuks willen maken, maar niet een paar stuks. Castlab kan dat wel. Inderdaad een gamechanger op zich.’ Melis Gieterijen is nu nog één van de belangrijkste leveranciers van Castlab, toch denkt Koen Melis verder. ‘We hoeven niet alles te gieten. Als composiet of printen een bruikbare oplossing is, dan doen we dat. Niet zelf maar juist met de (lokale) partners.’
Circulair
‘Castlab en NS denken verder dan alleen gieten van metaal. We denken ook in recycling. Stel dat we gebruikte onderdelen van NS hier in Nederland kunnen laten omsmelten, dan doen we dat. Duurzaamheid en circulariteit zijn belangrijk voor NS en daarmee voor Castlab en onze sector.’ Joris van de Sande daarover: ‘in 2030 kopen we circulair in. Hergebruik van materiaal is de toekomst.’ Volgens Melis is het geen rocket science wat zij bij Castlab doen. ‘Wij combineren conventionele technieken met nieuwe en digitale technieken, daarin zit de innovatie. Zie Castlab als een servicebedrijf en dienstverlener.’ Met nieuwe CAD/CAM-systemen zijn al veel producten digitaal vastgelegd. Voor veel oude onderdelen vóór de CAD/CAM tijd zijn gemaakt, geldt dat niet. Melis: ‘Het is gewoon goed luisteren naar de klant. In dit geval had NS een uitdaging op gebied van voorraad en levering. Dat willen we met Castlab aanpakken. We willen de ideeën van agile-werken in de gieterijsector gaan toepassen. Wat we nu doen is de conventionele technieken van gieten koppelen aan nieuwe technieken als 3D-printen en 3D-scannen.’